Op zaterdag 4 juli 2015 nam ik deel aan een battlefield tour naar het Albertkanaal en Fort Eben-Emael in Belgie, even ten zuiden van Maastricht. België had nog het trauma van de Eerste Wereldoorlog te verwerken. Een nieuwe dreiging aan de oostgrens moest worden afgewend door de bouw van een fortengordel rond luik, dat werd gebouwd in het Interbellem. Dit uniek gelegen en uitstekend bewapend sperfort, met 17 ondergronds met elkaar verbonden bunkers beschouwde men destijds als onneembaar.

Het Fort Eben-Emael maakte als belangrijke schakel in de Fortengordel rond Luik en de Belgische voorverdediging, naast de KW-stelling en de Stelling van Antwerpen, tot 1940 deel uit van de Belgische verdedigingsstrategie tegen een militaire dreiging uit het Oosten.

Met zweefvliegtuigen landden de Falmschirmjäger op het dak van Fort Eben-Emael en bij drie bruggen over het Albertkanaal. Zowel het fort als de bruggen werden in een bliksemactie veroverd. Eén van de bruggen bevond zich bij Vroenhoven, waar deze battlefield tour naar toe ging.

De praktijk toonde dat de hoge Belgische verwachtingen van het fort onterecht waren. Op 10 mei 1940 slaagden 86 goed geoefende Duitse Fallschirmjäger er in door verrassing, snelheid en innovatieve militaire technieken (gebruik van zweefvliegtuigen en toepassing van een nieuw wapen: de holle lading) om in een "dode hoek" (namelijk bovenop het fort) te landen en het geschut van het fort in vijftien minuten uit te schakelen. Na anderhalve dag belegering moest het fort (1200 manschappen) capituleren.

Zo werd een holle lading op een geschutskoepel van Fort Eben-Emael geplaatst.

Dit was de techniek van zo'n holle lading.

De impact van de explosie van holle lading is nog altijd te zien in één van de geschutskamers van het fort dat toegang geeft tot een geschutskoepel.

Dat was een knap staaltje na een half jaar voorbereiding. De Fallschirmjäger feliciteren elkaar met deze grandioze overwinning. Binnen een kwartier hadden ze het onneembaar geachte Fort Eben-Emaël in handen. Een gedurfde verrassingsaanval met zweefvliegtuigen en holle ladingen, die ze op de geschutskoepels .plaatsen die werden vernield en daardoor werd de vuurkracht uitschakeld en het fort 'blind' gemaakt. Door het doorknippen van de bovengrondse telefoondraden was geen communicatie met de buitenwereld meer mogelijk.

De aanval op het Fort Eben-Emael gaf het startsein aan de Achttiendaagse Veldtocht en ruimer gezien de Slag om Frankrijk (van Duitse zijde Fall Gelb en Fall Rot genoemd). Op 22 juni 1940, na amper 6 weken strijd, leidde dit tot de capitulatie van Frankrijk. In de militaire literatuur spreekt men van De meidagen van '40

Deze battlefield tour werd georganiseerd door de Vereniging Vrienden van het Airborne Museum, in samenwerking met de Documentatiegroep 40-45 en Battlefield Tours Groningen. We vertrokken vanaf station Ede-Wageningen met de bus naar de brug bij Vroenhoven in België. Deze brug speelde een belangrijke rol tijdens de Duitse invasie op 10 mei 1940. Duitse tanks en manschappen trokken na een korte en felle strijd over deze brug, die bij verrassing was veroverd.

Duitse tanks rijden over de brug over het Albertkanaal bij Vroenhoven op 11 mei 1940.

Duitse militairen passeren de bunker bij de brug over het Albertkanaal bij Vroenhoven.

Ook wij passeren met de bus deze bunker, die nu ligt aan een geheel nieuwe brug.

De imposante oude brug over het albertkanaal bij Vroenhoven.

Onze battlefield tour-groep bij de bus. Na uitleg over de gebeurtenissen bij de brug gingen we het dit jaar geopende museum Onder de Brug bezoeken.

Museum 'Onder de Brug' aan het Albertkanaal

De trap naar beneden naar museum Onder de Brug.

Bij het verlaten van het museum was goed te zien dat het museum inderdaad onder de brug gebouwd is.

Fort Eben-Emael

n de middag bezochten we het imposante Fort Eben-Emael. Het fort is gebouwd in de jaren 1933-1935 in een berg en bevat een uitgestrekt gangenstelsel, vele verblijfruimten en op het dak geschutskoepels. De Fallschirmjäger die met hun zweefvliegtuigen op het dak van het fort landden schakelden deze geschutskoepels uit met hun nieuwe wapen: holle lading. Het dak heeft een oppervlakte ter grootte van 40 voetbalvelden.

Met de herinnering aan de Eerste Wereldoorlog zat de angst voor een aanval met gifgassen er nog goed in.